ถ้านักเขียนที่ดีคือนักเขียนที่ทำให้คนอ่านรู้สึกบางอย่าง ‘ออตเทสซา มอชเฟกห์’ (Ottessa Moshfegh) ผู้เขียน ‘MY YEAR OF REST AND RELAXATION สวัสดีปีหน่าย’ ก็คือนักเขียนชั้นยอดอย่างไม่ต้องสงสัย เพราะแค่ไปดูรีวิวหนังสือของเธอก็จะได้เห็นคนที่รักอย่างสุดหัวใจพร้อมเรตติ้งห้าดาว สลับกับรีวิวที่บรรยายว่าชังผลงานชิ้นนี้แค่ไหน แล้วตบท้ายด้วยเรตติ้งหนึ่งดาว (หรือถ้าให้ศูนย์ดาวได้คงมีคนทำไปแล้ว)
นั่นอาจเพราะในผลงานทุกชิ้น ไม่ว่าจะนวนิยายหรือเรื่องสั้น มอชเฟกห์ล้วนแล้วแต่พูดถึงตัวละครผู้ปฏิเสธโลก ไม่ก็ถูกโลกปฏิเสธ เป็นคนนอกผู้แปลกแยก มีพฤติกรรมไม่น่าพิสมัย ไม่ว่าจะติดเหล้า ติดยา เสพติดความรุนแรง ไปจนถึงเรื่องน่าเกลียดหรือขยะแขยง แถมยังเล่าด้วยลีลาตลกร้ายเสียดสี จนถ้าไม่รักก็อาจเกลียดงานของเธอไปเลย
มอชเฟกห์เกิดที่รัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐอเมริกาในครอบครัวซึ่งมีพ่อเป็นชาวอิหร่านและแม่เป็นชาวโครเอเชีย ทั้งคู่เป็นนักดนตรีคลาสสิกที่อพยพจากบ้านเกิดด้วยเหตุทางการเมือง หนังสือพิมพ์ The Guardian จึงนิยามวัยเด็กของมอชเฟกห์ว่า ‘รุ่มรวยวัฒนธรรม แต่ขัดสนทางการเงิน’ เธอโตมากับการอ่านงานของ ‘เฮอร์มาน เฮสเส’ เล่นเครื่องดนตรีได้สี่ชนิดเมื่ออายุแค่เจ็ดขวบ และรู้สึกแตกต่างจากเด็กคนอื่นๆ
“สิ่งที่ครอบครัวของฉันให้คุณค่านั้นดูจะแตกต่างอย่างยิ่งจากสิ่งที่คนรอบตัวฉันเห็นว่ามีคุณค่า” มอชเฟกห์เล่า “ฉันเหมือนคนที่แอบอยู่ตรงชายขอบสังคม คอยเฝ้ามองดูโลก และคิดว่ามันช่างเป็นการแสดงที่ประหลาดอะไรอย่างนี้”
มอชเฟกห์ในวัยเด็กเล่นเปียโนคลาสสิกอย่างจริงจัง แต่ใช้งานเขียนเป็นเครื่องมือแสดงออกถึงสิ่งที่ซุกซ่อนอยู่ภายในใจ มอชเฟกห์เล่าให้ ‘เจน อีสต์วูด’ จากรายการพอดแคสต์ Sick Sad List ฟังว่า “แม้งานเขียนจะทิ้งถ้อยคำไว้บนแผ่นกระดาษให้คนเห็นได้ สำหรับฉันมันกลับให้ความรู้สึกเป็นส่วนตัวกว่าดนตรี ส่วนหนึ่งมาจากการที่ฉันฝึกเขียนด้วยภาษาอังกฤษแบบอเมริกันให้เชี่ยวชาญ ซึ่งมันไม่ใช่ภาษาที่พ่อแม่ของฉันพูด ฉันมีภาษาเป็นของตัวเอง และมันก็เป็นการลองเดินหน้าเข้าหาศิลปะรูปแบบใหม่ๆ ที่พ่อแม่ฉันไม่เคยลองทำ”
มอชเฟกห์ได้ปริญญาอักษรศาสตรบัณฑิต สาขาภาษาอังกฤษ จากวิทยาลัยบาร์นาร์ด มหาวิทยาลัยโคลัมเบีย จากนั้นย้ายไปสอนภาษาอังกฤษและทำงานในบาร์พังก์ที่ประเทศจีน ก่อนย้ายกลับมานิวยอร์กเพื่อทำงานที่สำนักพิมพ์ Overlook Press และเป็นผู้ช่วยของ ‘จีน สไตน์’ (Jean Stein) นักเขียนและบรรณาธิการ การแนะนำของสไตน์นี่เองที่ทำให้มอชเฟกห์ได้ตีพิมพ์เรื่องสั้นในนิตยสาร ‘The Paris Review’ ก่อนเธอจะตั้งใจทำงานเขียนอย่างจริงจัง และตีพิมพ์ ‘McGlue’ เรื่องสั้นขนาดยาว (novella) เรื่องแรกในปี 2014
นับแต่นั้นเป็นต้นมา มอชเฟกห์ตีพิมพ์นิยาย เรื่องสั้นขนาดยาว และรวมเรื่องสั้นมากกว่า 5 เรื่อง รวมถึง ‘MY YEAR OF REST AND RELAXATION สวัสดีปีหน่าย’ และแม้เธอจะขึ้นชื่อเรื่องการเขียนเนื้อเรื่องที่หลากหลาย แต่จุดร่วมของผลงานทั้งหมดคือการสำรวจความเป็นมนุษย์ที่ไม่สมบูรณ์ ซึ่งบางเรื่องก็มาจากชีวิตของเธอเอง
มอชเฟกห์เล่าให้ ‘The Guardian’ ฟังว่าในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ เธอเคยติดแอลกอฮอล์อยู่ห้าปีจนต้องไปเข้าร่วมกลุ่มบำบัด เคยมีปัญหาเรื่องการกิน จนนำมาสู่การสอดแทรกเรื่องรูปลักษณ์ในอุดมคติของผู้หญิงและการกินเข้าไปในผลงานหลายเล่ม รวมทั้งยังสอดแทรกเรื่องส่วนตัวอื่นๆ เข้าไปในงานด้วย
“ฉันเป็นคนไม่ค่อยเล่าเรื่องส่วนตัวให้ใครฟัง ซึ่งดูย้อนแย้งมาก เพราะเวลาให้สัมภาษณ์ฉันจะพูดไปเรื่อยทุกครั้ง ยังไงก็เถอะ ครอบครัวของฉันรู้ดีว่าฉันชอบเก็บเรื่องต่างๆ ไว้กับตัวอย่างจริงจัง การเขียนเรื่องแต่งคือวิธีที่ฉันใช้ซ่อนความจริงของตัวเอง คือการใช้เรื่องของคนอื่นๆ มาบังหน้า และความจริงในที่นี้ก็คือความรู้สึกของฉัน ฉันยังไม่รู้เลยว่าถ้าไม่เขียนหนังสือฉันจะมีความรู้สึกได้ยังไง”
จากทั้งหมดที่กล่าวมานี้ หากยังเห็นภาพวิธีคิดและสายตาที่มอชเฟกห์ให้มองโลกได้ไม่ชัดพอ คงไม่มีอะไรจะเล่าได้ดีไปกว่าการอ่านหนังสือของเธอ เริ่มต้นได้แล้ววันนี้ด้วย ‘MY YEAR OF REST AND RELAXATION สวัสดีปีหน่าย’#ให้เสียงภาษาไทยโดยแซลมอนบุ๊กส์
อ้างอิง
• en.wikipedia.org/wiki/Ottessa_Moshfegh
• youtube.com/watch?v=whlshMtyxZM
• kellywritershouse, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
